Nhà máy điện mặt trời gặp khó, Trung Nam Group tiền đâu trả hàng chục nghìn tỷ tiền nợ trái phiếu?
20:34 04/03/2022
Hơn 2 năm trở lại đây, Trung Nam Group đã huy động khoảng 23.000 tỷ đồng từ trái phiếu, với lãi suất trung bình từ 9,5%/năm, kỳ tính lãi trung bình 3 - 6 tháng/lần để phát triển các dự án năng lượng. Tuy nhiên, EVN đã thông báo dừng khai thác phần công suất không được hưởng ưu đãi giá FIT của 3 nhà máy điện thuộc sở hữu của Trung Nam Group.
Nhà máy điện mặt trời gặp khó
Mới đây, Tập đoàn Điện lực Việt Nam EVN đã thông báo dừng khai thác phần công suất không được hưởng ưu đãi giá FIT của 3 nhà máy điện thuộc sở hữu của CTCP Đầu tư Xây dựng Trung Nam (Trung Nam Group).
Theo đó, các nhà máy dừng khai thác gồm có: Nhà máy điện mặt trời tại xã Phước Minh, huyện Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận kết hợp với đầu tư Trạm biến áp 500kV Thuận Nam và các đường dây 500kV, 220kV (gọi tắt là Dự án 450MW) của Trung Nam Group là dự án đầu tiên do doanh nghiệp tư nhân đầu tư tại Việt Nam với tổng vốn đầu tư hơn 12.000 tỷ đồng.
Dự án có 277,88MW được hưởng giá điện 9,35 UScent/kWh, do nằm trong phạm vi 2.000MW công suất điện mặt trời tích lũy trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận. Phần công suất còn lại hơn 172MW chưa được xác định cơ chế giá.
2 nhà máy điện mặt trời Thiên Tân 1.2 và Thiên Tân 1.3 cũng dừng khai thác một phần công suất chưa có cơ chế giá, cho đến khi có Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về cơ chế giá điện cho phần công suất nằm ngoài 2.000MW tại tỉnh Ninh Thuận.
Ngay sau đó, Trung Nam Group cũng đã có công văn gửi Thủ tướng, cho rằng “dừng khai thác hoàn toàn phần công suất chưa xác định giá của dự án sẽ phá vỡ cam kết của nhà đầu tư đối với các tổ chức tài trợ vốn, gia tăng áp lực việc trả nợ vay” của công ty.
Trong một diễn biến liên quan, mới đây, UBND tỉnh Ninh Thuận, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận cũng đã liên tiếp có các văn bản kiến nghị tháo gỡ vướng mắc cho Trung Nam Group khi nhà đầu tư này đã bỏ ra hơn 12.000 tỉ đồng để xây dựng dự án điện mặt trời 450 MW, trong đó trạm biến áp 500 kV và đường dây 500 kV truyền tải trị giá gần 2.000 tỉ đồng.
Trung Nam Group liệu có khả năng trả nợ?
Những công văn gửi Thủ tướng, hay kiến nghị tháo gỡ vướng mắc của UBND tỉnh Ninh Thuận, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận đã phần nào cho thấy sự khó khăn của Trung Nam Group. Bởi lẽ, Trung Nam Group là một doanh nghiệp tương đối năng nổ trong việc đầu tư vào các dự án điện tái tạo. Tuy nhiên, các dự án này lại được triển khai bằng việc sử dụng đòn bẩy tài chính ở mức cao.
Ở nước ta, các doanh nghiệp sẵn sàng sử dụng đòn bẩy tài chính để triển khai các dự án năng lượng tái tạo bởi đặc điểm của các dự án này là thời gian triển khai tương đối nhanh. Thêm một yếu tố khác là đa phần các dự án có lãi ngay trong năm đầu tiên vận hành thương mại, do được hỗ trợ giá mua điện FIT từ Chính phủ. Đồng thời, các ngân hàng cũng ưu tiên cấp vốn giúp doanh nghiệp đầu tư vào năng lượng tái tạo, nhờ nguồn tiền trả từ bán điện khá đều đặn và lớn.
Tuy nhiên, trong trường hợp rủi ro liên quan tới bán điện, sẽ tiềm ẩn các nguy cơ đối với dòng tiền của tập đoàn, doanh nghiệp sử dụng đoàn bẩy tài chính ở mức cao, dễ dẫn đến nguy cơ vỡ phương án tài chính.
Theo tìm hiểu, Trung Nam Group bắt đầu đầu tư vào điện mặt trời từ tháng 7/2018, khi khởi công xây dựng “siêu dự án” Nhà máy điện mặt trời Trung Nam tại tỉnh Ninh Thuận với diện tích 264 ha, tổng mức đầu tư 5.000 tỷ đồng. Dự án này có công suất thiết kế 204 MW, sản lượng điện tối đa khoảng 450 triệu kWh/năm.
Chính thức lấn sân sang mảng năng lượng tái tạo, Trung Nam Group đã liên tục tăng cường huy động vốn qua hình thức phát hành trái phiếu. Theo công bố của Hiệp hội Thị trường Trái phiếu Việt Nam, Trung Nam Group hiện là nhóm doanh nghiệp năng lượng tái tạo phát hành trái phiếu nhiều nhất thị trường.
Năm 2021, nhóm Trung Nam Group đã huy động 9.500 tỷ đồng trái phiếu, hầu hết các lô trái phiếu đều có kỳ tính lãi 3 hoặc 6 tháng/lần, lãi suất 9,5 - 11%/năm. Như vậy, chỉ riêng số lượng trái phiếu huy động trong năm 2021, mỗi lần trả lãi của Trung Nam Group sẽ rơi vào khoảng 500 tỷ đồng.
Tính trong 2 năm 2020 và 2021, Trung Nam Group đã huy động khoảng 23.000 tỷ đồng từ trái phiếu, với lãi suất trung bình từ 9,5%/năm, kỳ tính lãi trung bình 3 - 6 tháng/lần. Trong khi đó, tổng tài sản của Trung Nam hiện nay khoảng 77.000 tỷ đồng, có nghĩa Trung Nam Group đang sử dụng đòn bẩy tài chính ở mức cao.
Để biết khả năng trả nợ của Trung Nam Group đến đâu, hãy nhìn vào doanh thu của tập đoàn này. Theo thông tin từ Trung Nam Group, doanh thu mua bán điện trong năm 2021 của tập đoàn này đạt 5.500 tỷ đồng. Đến tháng 12/2021, tập đoàn đã đạt tổng công suất phát điện 1,613MW.
Năm 2020, Trung Nam Group ghi nhận doanh thu tăng vọt 58% so với cùng kỳ lên 10.285 tỷ đồng, nhưng lợi nhuận thuần chỉ khiêm tốn ở mức 133 tỷ đồng, nhích nhẹ 7% so với năm trước. Như vậy, cứ 100 đồng doanh thu, tập đoàn này chỉ thu lời vỏn vẹn hơn 1 đồng chủ yếu do biên lãi gộp không cao.
Đáng chú ý, dù doanh thu tăng mạnh nhưng quy mô tài sản của Trung Nam Group đã bị thu hẹp đáng kể từ mức 33.728 tỷ đồng cuối năm 2019 xuống mức 21.486 tỷ đồng vào cuối năm 2020. Tương tự, nợ phải trả cũng được tiết giảm đến 15.363 tỷ đồng (tương ứng 56%) trong khi vốn chủ sở hữu lại tăng mạnh lên gần 10.300 tỷ đồng. Nhờ đó, tỷ lệ nợ phải trả/tổng tài sản đã giảm mạnh từ gần 78,7% xuống 52% vào thời điểm 31/12/2020.
Ngoài ra, liên quan đến tình hình tài chính của tập đoàn này, mới đây, ngày 15/2, Trung Nam Group đã hợp tác với Ngân hàng TNHH một thành viên HSBC Việt Nam (HSBC Việt Nam) để tìm kiếm nguồn tài chính triển khai các dự án năng lượng tái tạo.
Trước đó 1 tháng, Trung Nam Group cũng ký thỏa thuận hợp tác toàn diện với Vietcombank, nâng tầm quan hệ giữa 2 bên trong huy động vốn. Vietcombank hiện đóng vai trò quan trọng trong cấp vốn và bảo lãnh phát hành trái phiếu để Trung Nam Group thực hiện nhiều dự án.
Ghi nhận lần gần nhất Vietcombank hỗ trợ Trung Nam Group phát hành trái phiếu là vào đầu tháng 6/2021. Vietcombank là đơn vị quản lý tài sản đảm bảo và quản lý các tài khoản cho khoản phát hành 1.500 tỷ đồng trái phiếu với kỳ hạn 5.106 ngày của Công ty CP Điện gió Trung Nam Đắk Lắk 1 (thành viên của Trung Nam Group).
Ngoài ra, theo thông báo từ Vietcombank, ngân hàng còn thu xếp vốn cho các dự án Nhà máy Điện mặt trời Thuận Nam công suất 450MW tại Ninh Thuận, Nhà máy Điện gió Đông Hải 1 công suất 100MW tại Trà Vinh của Trung Nam Group.
Trong 2 tháng 4 – 5/2021, Trung Nam Group đã bán 49% dự án điện mặt trời Trung Nam (Thuận Bắc) cho Công ty CP Kỹ thuật Công nghiệp Á Châu (ACIT) và bán 35% cổ phần Nhà máy Điện gió Trung Nam cho Hitachi Sustainable Energy (Hitachi SE) thuộc tập đoàn Hitachi (Nhật Bản).