Bộ trưởng Đào Hồng Lan đề nghị Quốc hội có nghị quyết cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trước khi sửa đổi Luật về sửa đổi Phòng chống tác hại thuốc lá
Bộ trưởng Y tế sẽ trả lời chất vấn chiều 11/11 và 50 phút sáng 12/11, về các chủ đề:
- Huy động, bố trí lực lượng y tế, bảo đảm thuốc men, vật tư y tế cung cấp cho người dân và công tác phòng, chống dịch bệnh sau thiên tai.
- Cấp giấy phép, chứng chỉ hành nghề trong lĩnh vực khám, chữa bệnh.
- Thực trạng quản lý các mặt hàng thực phẩm chức năng, dược mỹ phẩm và giải pháp xử lý vi phạm; công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá, chất kích thích, nhất là trong môi trường học đường.
- Phó thủ tướng Lê Thành Long, Bộ trưởng các Bộ: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Công Thương, Giáo dục và Đào tạo, Công an, Quốc phòng cùng tham gia giải trình vấn đề liên quan.
Nhiều nhóm lợi ích đang vận động thử nghiệm thuốc lá điện tử
Đại biểu Lê Hoàng Anh dẫn báo cáo của Bộ Công an cho biết tình trạng tẩm ướp ma túy trong thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang tăng mạnh mà khó kiểm soát. Vì vậy, Bộ Công an muốn cấm nhập khẩu, phân phối và quảng cáo dạng thuốc lá này, nhưng Bộ Công Thương muốn nghiên cứu thí điểm thêm để quản lý tốt hơn.
"Không ít cử tri phản ánh nhiều nhóm lợi ích của ngành công nghiệp thuốc lá đang tích cực vận động để duy trì thử nghiệm các loại thuốc lá này. Theo Bộ trưởng thì các nhóm lợi ích này có vận động thành công ở Việt Nam hay không? Trách nhiệm của Bộ Y tế tham mưu ra sao mà đến nay Chính phủ chưa có quan điểm rõ ràng về vấn đề này?", đại biểu đoàn Gia Lai đặt câu hỏi và đồng thời chuyển câu hỏi này đến Bộ trưởng Công Thương.
Trả lời, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nói "chúng tôi nhiều lần nêu quan điểm là nên cấm thuốc lá điện tử".
Đề nghị Quốc hội ra nghị quyết cấm thuốc lá điện tử
Là người đầu tiên chất vấn trưởng ngành y tế, đại biểu Phạm Thị Kiều (Bệnh viện đa khoa tỉnh Đăk Nông) đề nghị Bộ trưởng Đào Hồng Lan nêu quan điểm về thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng hiện nay, tác hại đến sức khỏe thanh thiếu niên và cho biết giải pháp.
Bộ trưởng Y tế Đào Hồng Lan cho biết thời gian qua, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng đang tăng nhanh, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đến sức khỏe, tính mạng, đặc biệt là giới trẻ. Qua điều tra tại 34 tỉnh, thành phố, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở người trưởng thành tăng 18 lần, lên 3,6% năm 2020, tập trung cao nhất ở 15-24 tuổi.
Bộ Y tế đã giao đơn vị chuyên môn tổng hợp nội dung nghiên cứu và đánh giá việc sử dụng thuốc lá nung nóng, điện tử ảnh hưởng tim, gan, phổi và đặc biệt là loạn thần. Năm 2023, có 1.234 người liên quan tới thuốc lá điện tử điều trị. "Trong bối cảnh có khoảng 40.000 người/năm mắc các bệnh do thuốc lá thường, giờ lại thêm thuốc lá điện tử gây ảnh hưởng rất lớn", bà Lan nói.
Theo bà Lan, nguyên nhân chính khiến thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng vẫn còn tràn lan trên thị trường là do chưa có quy định pháp luật cho phép kinh doanh các sản phẩm này. Mặc dù vậy, để thu lợi nhuận, nhiều công ty đã lợi dụng các hình thức tiếp thị tinh vi và sản phẩm có thiết kế bắt mắt để thu hút người tiêu dùng. Bên cạnh đó, tình trạng nhập lậu thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng cũng góp phần làm gia tăng tình trạng này, gây nhiều khó khăn trong công tác quản lý.
Để dẫn chứng, bà Lan mang tới hội trường một số sản phẩm thuốc lá điện tử được thiết kế, trang trí như đồ chơi trẻ em để thu hút. "Hình thức thuốc lá điện tử rất bắt mắt với trẻ em, có ai hình dung đây là thuốc lá điện tử không ạ? Những sản phẩm này đưa ra trên thị trường, tính hấp dẫn thu hút giới trẻ rất nhiều", bà nói.
Bộ trưởng Y tế đề nghị Quốc hội có giải pháp mạnh mẽ hơn để giải quyết vấn đề buôn bán thuốc lá điện tử cho giới trẻ. "Bộ Y tế mong muốn có nghị quyết của Quốc hội về cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng trước khi Luật về sửa đổi Phòng chống tác hại thuốc lá được trình Quốc hội trong thời gian tới", bà Lan đề nghị.
Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Nguyễn Thị Mai Thoa đồng tình với Bộ Y tế về công bố tác hại thuốc lá điện tử và kiến nghị cấm mặt hàng này, song bà đề nghị Bộ trưởng thông tin thêm về việc xây dựng chương trình cai nghiện thuốc lá điện tử ở các địa phương.
Bộ trưởng Đào Hồng Lan cho biết Chính phủ đã thành lập Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá với 9 nhóm nhiệm vụ, trong đó có tổ chức mạng lưới cai nghiện thuốc lá để hỗ trợ người dân. Đến nay, Bộ Y tế đã tổ chức được 24 điểm cai nghiện thuốc lá là các bệnh viện trực thuộc Bộ. Trong đó, nhiều bệnh viện chuyên khoa đã có số lượng bệnh nhân lớn như Bạch Mai, Phổi, Ung Bướu Hà Nội, Y học cổ truyền...
Thời gian qua, Bệnh viện Bạch Mai đã tổ chức trung tâm cai nghiện, hỗ trợ kỹ thuật cho các bệnh viện cả nước cai nghiện thuốc lá. Bộ đã lập các tổng đài hỗ trợ người dân tư vấn cai nghiện thuốc lá trực tiếp. Các mô hình này đã triển khai hiệu quả.
Trả lời đại biểu Lê Thị Song An (Phó đoàn Long An) về việc ban hành quy định cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, Bộ trưởng Y tế cho biết Bộ Y tế sẽ tiếp tục nghiên cứu, đánh giá tác động của thuốc lá điện tử và đề xuất những giải pháp toàn diện, trình Chính phủ xem xét, quyết định.
Bà một lần nữa nhấn mạnh với thiết kế bắt mắt và xu hướng thịnh hành, thuốc lá điện tử đã trở thành một thách thức lớn trong công tác phòng chống. Việc thay đổi hành vi của giới trẻ cần có thời gian và đòi hỏi những giải pháp lâu dài. Tình trạng trộn lẫn ma túy vào thuốc lá điện tử đang ngày càng trở nên phức tạp, gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng cho xã hội. Theo thống kê của Bộ Công an, trong năm 2023, có 86 vụ với 155 người bị xử lý do đưa ma túy vào thuốc lá điện tử. Riêng 3 tháng đầu năm, 73 người bị xử lý về hành vi này.