Trong một nghiên cứu toàn cầu về đêm Global at night do Hiệp hội Năng lượng Việt Nam thực hiện mới đây cho biết, ô nhiễm ánh sáng đang gây ra ảnh hưởng rất lớn đến môi trường, đặc biệt là với các loài động vật trên Trái đất.
Các khái niệm như ô nhiễm môi trường, ô nhiễm nguồn nước, không khí,... dường như đã trở nên quen thuộc và được nhắc nhiều trên các trang thông tin, các sự kiện xanh kêu gọi bảo vệ môi trường. Ô nhiễm ánh sáng ít được nhắc tới hơn nhưng lại đang dần trở thành vấn đề lớn của các đô thị, thành phố.
Phần lớn bề mặt trái đất bao phủ bởi các mảng sáng rực rỡ.
Ô nhiễm ánh sáng bắt nguồn từ các hoạt động kinh tế, xã hội, sinh hoạt,... trong đời sống của con người. Các tòa nhà từ thấp tới cao, từ nơi thiếu ánh sáng tự nhiên đến nơi thừa sáng vẫn sử dụng hệ thống đèn điện bật mở liên tục cả ban ngày tới tận đêm khuya; hoạt động của các trường học, khu phố, đường sá cũng tràn đầy ánh điện,...
Có nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguồn năng lượng dành cho mục đích chiếu sáng chiếm đến ¼ năng lượng tiêu dùng của toàn thế giới. Tuy nhiên có đến 50 đến 90% ánh sáng của các tòa nhà được thắp sáng là không cần thiết, điều đó đã góp phần làm tăng đáng kể lượng khí thải nhà kính trong khí quyển, chưa kể đến ánh sáng của các biển quảng cáo, ánh sáng đèn pha của các phương tiện tham gia giao thông. Quan sát trái đất từ không gian vào ban đêm, ta sẽ thấy phần lớn bề mặt trái đất được bao phủ với các mảng sáng rực rỡ của các ánh đèn điện. Nhiều thành phố lớn trên thế giới đã công nhận ô nhiễm ánh sáng trong suốt 20 năm qua.
Ô nhiễm ảnh sáng ảnh hưởng đến sức khỏe con người
Ẩn sâu dưới vẻ hào nhoáng của môi trường hiện đại, ô nhiễm ánh sáng đã tác động “âm thầm” đến con người, gây rối loạn thị lực, làm đông protein trong tế bào, phá hoại giấc ngủ, làm suy nhược cơ thể, là tác nhân đẩy nhanh con người tới các bệnh tim mạch và ung thư. Bên cạnh đó, nền kinh tế cũng chịu thiệt hại từ hành vi gây ô nhiễm ánh sáng của con người đã làm tiêu tốn nguồn năng lượng gốc cho sản xuất và lãng phí năng lượng sạch.
Ô nhiễm ánh sáng ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Nếu như bị các tia tử ngoại bởi ánh sáng màu của các bóng đèn trong sân khấu chiếu xạ trong thời gian dài sẽ xuất hiện các triệu chứng như chảy máu mũi, rụng răng, đục thủy tinh thể thậm chí dẫn đến bệnh máu trắng và nhiều bệnh nguy hiểm khác. Phụ nữ sống ở các vùng đô thị nhiều ánh sáng nhân tạo có nguy cơ mắc ung thư vú và béo phì cao hơn 70% so với các phụ nữ tận dụng chiếu sáng tự nhiên.
Ô nhiễm ánh sáng gây ảnh hưởng đến các sinh vật trên Trái đất
Nhiều năm về trước, khi mà ánh điện còn xa xỉ với con người, vào những buổi tối, có thể dễ dàng nhìn thấy dải ngân hà trên bầu trời đêm. Thế nhưng gần đây, ngay cả trong những ngày trăng tròn cũng khó có thể nhìn rõ nét trăng và các vì sao vì sự lấn át của nguồn ánh sáng nhân tạo bao phủ trên bề mặt.
Trong khi đó, đặc điểm sinh sống của phần lớn các loài sinh vật trên Trái đất có liên quan mật thiết đến ánh sáng: Các loài chim di cư dựa vào ánh sáng tự nhiên để tìm đường, một số loài chỉ hoạt động vào buổi tối khi không có ánh sáng, cây quang hợp dựa vào yếu tố ánh sáng... Chính vì vậy, sự xuất hiện của các nguồn ánh sáng nhân tạo khác nhau gây nên sự nhiễu loạn đối với nhịp sinh học của các loài sinh vật cũng như gây mất cân bằng hệ sinh thái nói chung.
Ô nhiễm ánh sáng ảnh hưởng đến các sinh vật.
Ánh sáng gây xáo trộn mối quan hệ giữa động vật ăn thịt - con mồi cũng như chu kỳ sinh sản của động vật hoang dã. Ánh sáng nhân tạo phát ra từ các đô thị thu hút hàng triệu côn trùng, làm mất nguồn thức ăn của các loài chim và phá vỡ chuỗi thức ăn tự nhiên. Nhiều loài sinh vật biển dựa vào các tín hiệu tự nhiên như ánh sáng mặt trăng để định hướng vào ban đêm và tiến hành quá trình trao đổi chất, nhưng ô nhiễm ánh sáng ở các thành phố ven biển đã làm xáo trộn nhịp sinh học của chúng.
Một tổ chức bảo tồn rùa biển cho rằng: “Ánh sáng rực rỡ trong những khu nghỉ dưỡng gần bờ biển có thể gây hại cho rùa con khiến những con mới nở bị mất phương hướng và đi vào đất liền thay vì đi ra đại dương, chúng có thể bị chết bởi kiệt sức do mất nước hoặc làm mồi cho thú khác”.
Đối với các loài chim di cư, sự thu hút bởi ánh sáng từ các thành phố lớn đã khiến đường bay chệch hướng. Chỉ riêng, tại New York, mỗi năm, đã có khoảng từ 90.000 đến 230.000 chim di cư bị “giết” bởi các tấm kính từ các tòa nhà cao tầng.
11/11/2024
